Gevonden Voorwerpen
De zicht
De zicht wordt gebruikt om koren te maaien. In een hand de zicht, in de andere de pik. Met de pik wordt het stro bijeengehouden.
De zicht hing te roesten in een oude schuur in Rha bij Steenderen.
De detailfoto laat zien hoe het blad aan de steel is gemaakt.
Ter inleiding: de woorden lijken al gevonden voorwerpen.
· de zicht – een kleine zeis, eenarmig te gebruiken –
· de werft: dat is de steel (die recht is) en de handvat samen. De werft kan uit één stuk zijn (zoals bij deze zicht): hazelaar of beuk geven soms van die pasklaar gevormde werften. Als de werft niet uit een stuk is dan kan het handvat extra doorgezet zijn zodat de (onder-)arm erop kan rusten.
Zouden we het nog kunnen, een zicht op deze manier aan een steel vastmaken? Zonder schroeven, boorgaten, sleutels, lassen. Klemvast zetten met een metalen band, een spie en, extra, een draad die het geheel nog strakker zet. Denk de gaatjes van de houtworm even weg want die zullen de constructie op de duur zeker niet sterker maken.
De verbinding is sterk genoeg en ze is bovendien reparabel. Kom er nu maar eens om.
Het is zeker niet zo iedereen eerder zo handig was, ook toen waren er klunzen maar er werd wat afgebricoleerd (zoals de Fransen zeggen) op de boerderij. Daar trouwens niet alleen, maar overal, want geld om nieuw te kopen was er niet, als er al betere producten waren.
Ik maakte die zelfredzaamheid zelf mee in de fruitteelt. In de 60-ger jaren werden de veilingkisten vanuit de rij voortaan gelijk op een pellets gezet en vervoerd. Dat betekende dat er een hefinrichting nodig was. Die waren te duur voor veel kwekers, zoals ook in mijn familie. Die zetten ze grotendeels zelf in elkaar. Afgekeken, aangepast tot het werkte zoals ze wilden.
Een ander voorbeeld van hier. Nu is er een aantal sappersen die het fruit verwerken tot sap. Die zijn er pas een jaar of twintig. De eerste hier in de buurt is in elkaar gezet door twee man, de een is een voedseltechnicus en de ander een constructeur.
Om appels tot sap te verwerken, worden ze gewassen, vermalen en geperst. Het sap wordt gepasteuriseerd en daarna afgevuld.
De eerste versie van de sapmachine was nog niet mobiel zoals nu en bestond uit lossen elementen met losse leidingen. Soms moest men met emmers pulp of sap van de ene naar de andere plek brengen. Een tijdrovend proces.
Ook de leiding waren nog een dingetje. Toen ik ’s avonds trots een pak opende bleek het sap niet te drinken. De zuurte van de appels had de koperen leiding aangetast waardoor de smaak niet helemaal appelsap was. Gelukkig had ik nog niet alle appels laten verwerken.
De constructeurs gingen nog eens goed te rade bij de sappers die dat jaar nog uit Duitsland kwam. Bedrijfsspionage die was toegestaan. De jaren daarna werd het hele proces steeds efficiënter en werd de sappers een groot succes. Onmisbaar in de streek waar de (her-)aanplant van hoogstamfruit zo succesvol is gebleken.
Misschien is de sappers hier wel een van de constructieprocessen die amateuristisch – in de betekenis van liefhebbers – tot stand komt. Zoals eerder het snijblad van de zicht aan de steel gezet werd; zonder schroeven en lasapparatuur Het komt niet meer voor op de boerderij waar de robots en tractors computergestuurd zijn. Er komt geen mens meer aan te pas.
Gerard Hendrix