Het Landschap aan het woord
in mijn V.IJ.F.-de element
Mijn oeroude elementen komen tot leven. Ik schep het land met water. Ik ben de levensader en stroom door iedereen; ik blaas adem in de toekomst; ik geef passie aan de hele natuur. Ik ben oeroud in Aarde, Water, Lucht en Vuur. En kom samen in mijn VIJF-de element: de Ruimte.
Mijn AARDE is stabiel, geeft voeding aan alle dieren, is veerkrachtig met klei en veen voor vochtige voeten; zorgt voor stevige steen en sterke dijken. Ik hou van aardverschuivingen en ben onwrikbaar; ik laat wortels toe en draag de vruchten; ik graaf sporen met mijn geduld in ritme en structuur; mijn landschap vormt karakter van de mens in de buurt; ik ben stabiel, op mij kun je vertrouwen. Ik ben al vast zand.
Al het WATER stroomt naar mij, ik ontvang en omarm de stromen uit beken, weteringen en plassen. Ik zoek mijn weg en verander mijn stroming waar ik wil. Ik geef te drinken, les de dorst naar gevoelens. Daardoor breng ik leven in de brouwerij. Ik moet stromen en kies de weg van de minste weerstand. Maar ben blij met onderstroom en tegendraadse stroming. Ik geef rust en verbeelding; heb bedding nodig en dijken en oevers. Ik ben geen moment dezelfde en toch blijf ik mezelf. Ik breng elke druppel naar de zee. Voer de dromen mee.
Overal is mijn LUCHT en toch zie je mij niet. Ik geef je mijn adem waarin kun jij bewegen. Ik ben ongrijpbaar en onontbeerlijk; Ik stuur de wind en maak geluiden tot melodie. Ik ben dartel en draai me rond; ik ben ongrijpbaar, maar pak je vast met mijn stormen. Ik maak wolken voor je dromen, weemoed voor je muziek; Ik wind je op, laat je dansen op mijn tonen. Ik blaas geest in je, luchtig en ademloos. Ik laat je lachen en stuur mijn energie naar huis en haard. Ik ben in gedachten.
Ik geef mijn VUUR door de zon, die licht en leven brengt, die alles doet groeien. Ik ben jullie kracht. Mijn vuur geeft warmte en koestering; ik maak de natuur rijp. Mijn vuurkracht geeft macht om te wisselen van stof, om voeding te verbranden. Ik verander materie in energie. Mijn vlammen geven passie en daadkracht. Ik laat me niet aan banden leggen. Maar gebruik mijn flakkeringen om gedachten en dromen te vertellen. Ik brand in elk hart en ziel.
De quintessence brengt alles samen. In de RUIMTE, de leegte is alles oneindigheid, gevangen in een open cirkel. Het vijfde element is de alles omringende vluchtigheid die het geheel tot heelal maakt. Dit element kent de creatie van de onnoembare liefde en de verwondering van de wederkerigheid. Hier komt alles samen, van de mens en tijdelijkheid doorgegeven aan de eeuwigheid. De energie van het heelal die ons omringt, de essentie van alles wat is en wordt; de queeste van de mens en zijn natuur, de heilige geest, waar lichaam en ziel samenvallen. Mijn Ruimte is inspiratie.
In de vijf jaar durende dijkversterking worden mijn wallen en dammen onder handen genomen om mens en dier te beschermen. Samen met alle inwoners maakt V.IJ.F. expedities door mijn stroomgebied. Het bijzondere wordt onderzocht en in het licht gezet in vijf festivals. Verhalen van mensen en de gebruiken van nu en ooit worden verbeeldingen door kunstenaars en cultuurminnaars. Vijf thema’s grondvesten projecten van cultuur en natuur op vijf markante plekken in mijn stroomgebied tussen Deventer en Zwolle. We vieren de Sallandse IJsselstreek, mijn bewoners en gebruiken, vertolkt in verbeeldingen van muziek, taal, beeld, kunst en ambacht.
Ik besta in V.IJ.F.
V.IJ.F. is het Vitale IJssel Festival tussen Deventer en Zwolle van 2023-2028.
De Sallandse IJsselstreek spreekt tot de verbeelding.
In mijn aarde herken je grondlijnen en aardlagen, stromingen van IJssel en weteringen, herken je stenen en leem, maak je potjes en ga je flierefluiten. Waar stonden de steenfabrieken en welke baksteenpatronen en steenlegconstructies zijn er? Wil je mee met wildpluk wandelingen, leren koken met eigen pluksel, eigen kruiden tincturen maken? Ga je mee met de stenenmevrouw of zoek je naar erfbosjes, hagen en wallen. Wil jij ook een Naoberpotje?
Laat je stem horen in het dialect café, leer plat proaten, zing mee met Sallandse liedjes, luister naar IJssel wachter monologen, herken de weemoed in Sallandse Saudade, sluit aan bij de kampvuur liedjes, herken de geluiden van de stil wordende natuur. Luister naar gedichten/gedachten van de rivier, ruik de lucht van stromend en stilstaand water, proef de vruchtdranken. Wandel mee langs klaterklanken en natuurtalenten in de uiterwaarden. Vang het licht met je camera of penseel. Schilder de wolkenluchten, breng het bewegend landschap tot rust door beeld-schrijven.
Ga mee vuurwerken, wolken laten branden, amuletten maken van verkoold wilgenhout? Kom je naar de Werkplaats van Waarden, de postmoderne devotie onderzoeken? Breng je rommel mee en her-vertel je verhaal en decoreer of repareer tot eigen-waarde-bezit. Kom je drone vliegen naar je eigen plek om gevoel en afstand tot je eigen plek te vinden? Lever je CD-s in om samen een onmeuig grote spiegel te lijmen om met en naar elkaar te kijken?
Neem een slok uit de IJssel. Proef het sap van de streek. Kom dobberen op de Tichelgaten. Luchtfietsen en geluksvogels zoeken. Zoek je eigen aangespoelde kunst. Maak je eigen snorrebot en laat de lucht zingen. Vertel je ervaring en laat het naspelen. Ontdek de Sallandse spookverhalen. Laat je eigen vlieger op. Leer dansen als een derwisj. Maak je gedicht tot ansichtkaart, Zak de wetering af in een kano. Leer praatjesmaken met een talking stick. Schrijf je liefdes gedicht onder de fladderiep.
Ton Stroucken, stichting Kunst en Cultuur Olst-Wijhe
Jarenlang werken en leven met medemensen heeft mij ideeën aangereikt: hoe we kunnen samenleven; hoe we met elkaar omgaan; hoe denken en voelen en doen bij elkaar horen, door hoe je bent met elkaar -