Het Landschap aan het woord
de Uiterwaarden
Als jongetje, nog op de lagere school, logeerden we soms bij tante en oom aan de Randerstraat bij Hengforden. Ze hadden een gemengd bedrijf met onder andere melkkoeien die ‘s zomers geweid én gemolken werden in de IJsseluiterwaarden. Misschien wel de meest vruchtbare grond in Nederland. Daarvoor staken we twee keer per dag vanuit de Randerstraat de IJsseldijk over. In de weidse uiterwaarden werden de koeien tevreden weidend aangetroffen. Tijdens het melken zittend in het gras, zag je de vrachtschepen op steenworp afstand langsvaren. Wat een prachtnatuur, toen het IJsselwater nog schoon en voedzaam was.
Als je daar nu de dijk oversteekt kom je in de maaknatuur van tegenwoordig. Koeien zie je er nauwelijks nog weiden. Ik ken nog twee boerengezinnen, ver van de IJssel, die daar hun MRIJ-koeien (Maas Rijn IJssel) weiden in de uiterwaarden. Wat je wel ziet zijn Schotse Hooglanders, paarden en pony’s. Hoe streekgebonden wil je het hebben?
Opvallend is ook dat niemand ooit mocht bouwen in de uiterwaarden, maar dat er wel een zogenaamde Natuurderij kwam. Bepaalde organisaties slagen daar dan toch wel in. Kennelijk een uitstekende lobby. De Natuurderij gaat intussen over naar nieuwe exploitanten die er geen MRIJ-vee maar waterbuffels willen houden. Blijkbaar passend bij het IJsselwater dat er steeds vaker of heel hoog of erg laag voorbijstroomt?
Een idee voor het vestigen van een horeca-gelegenheid aan de dijk, met één (1!) poot in de uiterwaarden, kreeg geen toestemming vanwege het ‘belemmeren’ van de doorstroming. Opvallend is dat een van de oudste zogenaamde natuurgebieden, de Duursche Waarden, ooibos is waar totaal geen onderhoud aan wordt gepleegd. Het is dus een zooitje aan het worden.
En ter plaatse is de nieuwbouw van een infocentrum gekomen, op een plek waar niemand anders dat zou mogen, geregeld door een organisatie met kennelijk uitstekende lobbyroutes.
Ook elders in de uiterwaarden veel groei van bomen en struiken, kijk maar op de plek waar vroeger de koeien van oom en tante weidden. Het lijkt wel bos geworden. Belemmering van de doorstroming? Kennelijk geen probleem. Of in de hoogwatergeulen, aangelegd ten koste van weer uitstekend boerenland. Doodzonde. Over het vlakke boerenland was het water vele malen makkelijker door gestroomd dan door de bosschages van nu.
Ergo conclusio: De IJsselvallei is niet anders, maar totaal anders. En toch blijft de IJssel de mooiste rivier van Nederland.
Cor van den Berg
Vader, opa, (accountants-)kantoorhulp, bankier, boer, raadslid en wethouder, vrijwilliger kerk en diverse verenigingen en sinds 2014 zitvleeskweker.
