Het landschap aan het woord
de Drinkbare IJssel
Op 4 juli 2020 ontmoette ik Li An Phoa onder een wilg aan de IJssel bij Bronckhorst. Li An wandelt wereldwijd langs grote en kleine rivieren en inspireert jonge en oude mensen om in actie te komen voor Drinkbare Rivieren. Ook mij raakte ze. Als individueel persoon kun je veel in beweging brengen, maar wat gebeurt er wanneer we krachten in het stroomgebied van de IJssel bundelen? We maakten de afspraak om ons in te zetten voor een drinkbare IJssel. Meer hierover in deze podcast. Bedrijven, bestuurders, organisaties, collega’s, vrienden en liefhebbers van de IJssel haakten aan. Een beweging is gestart!
Draagt mijn handelen bij aan een drinkbare rivier?
Rivieren, sloten, beken en kanalen zijn een spiegel van ons doen en laten. Wanneer de rivieren drinkbaar zijn dan betekent dit dat de activiteiten op het aangrenzende land in balans zijn. Nu is de balans vaak nog negatief en komen er teveel stoffen in het water terecht die er niet in horen. Deze balans kunnen we herstellen door onszelf steeds de vraag te stellen: “Draagt dat wat ik doe bij aan een Drinkbare Rivier of niet? Wanneer het nog niet bijdraagt, wat moet ik dan anders doen om op termijn wel een positieve bijdrage te leveren”, aldus Li An.
Afbeelding: Jeroen Helmer (Stichting Ark, 2005)
Eén IJssel rivierfamilie
Inwoners van het stroomgebied van de IJssel - van Westervoort tot voorbij Kampen - behoren tot één IJssel rivierfamilie (zie kaart). Bewoners langs de IJssel zijn via het water met elkaar verbonden in plaats en tijd. Dat wat wij doen of nalaten doet er toe.
- Wat spoel ik door de gootsteen wat komt verderop via de waterzuivering in de IJssel terecht?
- Welke gewassen verbouw ik en hoeveel mest en bestrijdingsmiddelen komen via grond- en oppervlaktewater in de IJssel?
- Koop ik mijn eten biologisch en lokaal of komt het van ver?
- Wat loos ik als bedrijf, gebruik ik verzorgingsartikelen met microplastics of niet?
- Help ik met het planten van hagen en bomen, etc.?
Het maakt niet uit of het kleine of grote stappen zijn richting een drinkbare rivier, als ze maar gezet worden. We dragen zo zorg voor water (en bodem) zoals een familie voor elkaar zorgt. Net als water voor ons zorgt.
Het landschap voor de volgende generaties
Onze (voor)ouders zijn bepalend geweest voor het IJssellandschap dat we nu ervaren. Hoe gaan onze kinderen en kleinkinderen het landschap en de IJssel ervaren? Drinkbare rivieren en beken zie ik als een wenkend perspectief. Ze floreren in een landschap, waarbij we problemen niet afwentelen op bodem, lucht en water. Ik zie een landschap voor mij met bloem- en kruidenrijke graslanden en akkers, met een rijkdom aan insecten én leven onder het maaiveld, met koeien in de wei en veel weidevogels. Een aantrekkelijk recreatief landschap dat zorgt voor schoon drinkwater, soortenrijke sloten, vruchtbare bodems, dat CO2 vastlegt, zorgt voor gezond (regionaal) voedsel en biobased materialen voortbrengt.
En tot slot stroomt daar de verbindende drinkbare IJssel: de spiegel van ons welzijn. In de IJsselvallei lopen vele initiatieven.
Mijn verwachting is dat er hier in één generatie veel ten goede van een drinkbare IJssel gaat gebeuren, omdat er al ontzettend veel initiatieven zijn. Het kan gewoon, doe mee!
Wim van Vilsteren